Kiến thức thường thức

VIÊM GAN C – KẺ GIẾT NGƯỜI THẦM LẶNG

Tháng Một 25, 2022

Hiện nay bệnh viêm gan C không còn quá xa lạ với chúng ta. Chúng tiến triển âm thầm và được gọi là một “bệnh thầm lặng” vì nhiều bệnh nhân mang vi rút không có triệu chứng và không cảm thấy bệnh. Bệnh nhân nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ người bệnh.

Viêm gan C là gì?

Viêm gan C là bệnh truyền nhiễm do vi rút Hepatitis C (HCV) gây nên, có 6 kiểu chính gọi là kiểu gen. Việc xét nghiệm kiểu gen rất quan trọng trong điều trị nhưng không phản ánh độ nặng nhẹ của bệnh.

Theo một số thống kê thì trên thế giới hàng năm có khoảng 3% dân số mắc bệnh viêm gan C và có khoảng 170 triệu người lành mang vi rút.

Các con đường lây nhiễm

Chủ yếu lâu qua 3 đường chính:

Đường máu: Bạn có thể gặp rủi ro nhiễm viêm gan C khi truyền máu hoặc các chế phẩm từ máu chưa qua sàn lọc, tiếp xúc với máu của người bị nhiễm (sử dụng chung dao cạo râu, kéo, bàn chải đánh răng, bông băng vệ sinh, băng vết thương); dùng chung các dụng cụ chưa qua sát khuẩn (kim tiêm, ống chích, dao phẩu thuật…).

Đường quan hệ tình dục không an toàn: tuy nhiên đường lây này tỉ lệ ít hơn viêm gan B.

Đường từ mẹ sang con: Hiện tượng mẹ truyền virut viêm gan C cho con đã có ghi nhận nhưng tỷ lệ cũng thấp.

Như vậy có thể thấy việc lây truyền chủ yếu qua đường máu. Nhưng cũng cần lưu ý có một tỷ lệ khoảng từ 30 – 40% trường hợp bị nhiễm HCV nhưng không rõ nguyên nhân.

Dấu hiệu khi bị nhận biết

1. Cấp tính

Viêm gan C khi thâm nhập vào cơ thể sẽ có thời gian ủ bệnh trong khoảng 7-8 tuần sau đó sẽ tiến triển và khởi phát.

Những triệu chứng khi bạn bị nhiễm viêm gan C cấp tính thường được ghi nhận: thấy mệt mỏi, nhức đầu và có một số triệu chứng giống cảm cúm.

Một số trường hợp có biểu hiện rối loạn tiêu hóa như đau bụng, chán ăn, đau tức vùng hạ sườn phải (vùng gan). Khi bị viêm gan C, gan bênh nhân sẽ bị viêm sưng nên kéo theo sự chèn ép vào kẽ liên sườn 11-12 phải, dẫn đến đau đớn khi ấn.

Triệu chứng kèm theo đau có thể có hiện tượng vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu như nước vối do gan bị viêm làm ảnh hưởng đến đường dẫn mật trong gan làm cho sắc tố mật ứ trệ.

2.Mạn tính

Viêm gan C mạn tính mang đặc điểm là sự tiến triển rất thầm lặng qua 10 – 30 năm, vì thế người bệnh thường không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Biến chứng đáng lo ngại của viêm gan mạn tính là biến chứng xơ gan (khoảng 10 – 20%) hoặc nguy hiểm hơn là ung thư gan (khoảng 5%). Tỷ lệ biến chứng xơ gan, ung thư gan so với viêm gan B cũng cao hơn nhiều.

Người lành mang mang vi rút HCV thì bản thân người đó ít có ảnh hưởng gì nhưng lại là nguồn truyền mầm bệnh nguy hiểm cho người lành khác.

Phần lớn người mắc bệnh mạn tính cũng không có triệu chứng gì và vẫn sống gần như bình thường, chỉ khi bị xơ gan hoặc ung thư gan mới thể hiện các triệu chứng. Vì vậy đây được xem là hiểm hoạ của chúng ta hiện nay.

Khi bị viêm gan C bạn cần làm gì?

Khi nghi ngờ bị viêm gan C, cần đi khám ngay. Bác sĩ sẽ chẩn đoán và cho bạn làm các loại xét nghiệm từ cơ bản đến đặc hiệu.

Liên hệ bác sĩ khi có dấu hiệu Viêm gan C

Các loại xét nghiệm cơ bản thường là: test nhanh HCV, định lượng sắc tố mật trong máu (bilirubin), men gan (SGOT và SGPT), siêu âm gan để đánh giá tình trạng của gan có bị viêm hay không.

Bên cạnh các xét nghiệm cơ bản, các phòng xét nghiệm có đủ điều kiện có thể chỉ định: định lượng acid nhân của vi rút viêm gan C (ARN) trong máu người nghi ngờ nhiễm và các loại xét nghiệm đặc hiệu khác như sinh thiết gan.

Phương pháp điều trị

Hai loại thuốc cơ bản điều trị viêm gan do HCV là dùng pegylate interferon (alfa 2a và 2b). Trong đó interferon alpha là một chất tự nhiên của cơ thể, được sản xuất bởi các tế bào đề kháng khi bị nhiễm vi rút. Như vậy, khi được dùng để điều trị, interferon alpha bắt chước đáp ứng tự nhiên của cơ thể chúng ta. Khi kết hợp peginterferon với ribavirin hiệu quả đạt được khoảng 54 – 63%.

Cần lưu ý liều lượng và phương thức điều trị viêm gan C là hoàn toàn do bác sĩ chuyên khoa khám bệnh và chỉ định, bệnh nhân hoặc người nhà người bệnh không được tự mua thuốc để chữa bệnh.

Cần làm gì để dự phòng?

1. Phòng bệnh qua đường máu

Để phòng nhiễm vi rút viêm gan C do tiếp xúc với máu, phải tuyệt đối vô khuẩn các dụng cụ y tế có liên quan đến người bệnh trong công việc hằng ngày. Việc kiểm tra thật nghiêm ngặt trước khi nhận máu của người hiến máu là hết sức cần thiết.

Khi phải dùng bơm kim tiêm để tiêm hoặc truyền, tuyệt đối không dùng chung bơm kim tiêm và phải dùng bơm kim tiêm đã tuyệt đối vô khuẩn.

Đối với nam giới, không dùng chung dao cạo râu. Đối với thợ cắt tóc, nếu cạo râu cho khách, cần phải dùng lưỡi dao cạo mới.

2. Phòng bệnh qua đường quan hệ

Trong quan hệ tình dục, khi đã biết hoặc nghi ngờ đối tượng tiếp xúc có mang vi rút viêm gan C thì nhất thiết phải dùng bao cao su đảm bảo phòng bệnh ngay từ đầu (sử dụng bao cao su đúng cách còn ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác).

Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục

Khi chúng ta đã biết đường truyền bệnh của vi rút thì trong cuộc sống hằng ngày không sợ sống chung, không sợ bắt tay, ôm hôn hoặc không sợ ngồi ăn cùng mâm, ngủ cùng giường.

3. Phòng bệnh từ người bệnh

Đối với người bị viêm gan C mạn tính hoặc người lành mang virut viêm gan C, cần được khám bệnh định kỳ theo lời dặn của bác sĩ.

Đối với người bệnh, nên kiểm tra anpha FP trong máu (anpha feto protein) nhằm phát hiện ung thư gan sớm. Đây là một loại protein xuất hiện trong máu người bệnh ung thư gan khi vượt quá chỉ số cho phép.

Nguồn: ALO CARE