Kiến thức thường thức, Thông tin tổng hợp, Thông tin tổng hợp

Các can thiệp lây truyền HIV từ mẹ sang con

Tháng Ba 30, 2024

HIV (Human immunodeficiency virus) là virus gây suy giảm miễn dịch ở người, tấn công hệ thống miễn dịch của cơ thể, tiêu hủy dần các tế bào miễn dịch tạo thuận lợi cho các nhiễm trùng cơ hội, rối loạn thần kinh, và các khối u gây tử vong cho người bệnh. Vi-rút HIV lây lan chủ yếu qua quan hệ tình dục, tiếp xúc với máu nhiễm HIV, sử dụng chung kim tiêm và từ mẹ sang con trong thai kỳ hoặc qua sữa mẹ.

Các can thiệp lây truyền HIV từ mẹ sang con

Sử dụng thuốc kháng retrovirus

Mục tiêu: giảm tải lượng virut ở người mẹ và giảm sự phơi nhiễm của thai.

Điều trị phòng lây truyền mẹ con (LTMC): sử dụng ngắn hạn ARV giảm lây truyền HIV mẹ-con. Nguyên tắc: điều trị ARV càng sớm càng tốt.
Điều trị bệnh: sử dụng lâu dài ARV do sức khỏe người mẹ (TCD4 ≤ 350 tế bào /mm3 không phụ thuộc giai đoạn lâm sàng; hoặc giai đoạn lâm sàng 3, 4, không phụ thuộc TCD4) và cũng có tác dụng dự phòng LTMC.

HIV và thai nghén[/caption]

Phác đồ phòng LTMC

Cho mẹ:

Khi mang thai: AZT (Zidovudine) 300mg x 2lần/ngày, uống hàng ngày từ tuần thai thứ 14 hoặc ngay khi phát hiện nhiễm HIV sau tuần thai thứ 14 cho đến khi chuyển dạ
Khi chuyển dạ: AZT 600mg + 3TC 150mg + NVP 200mg. – Sau đó 12 giờ một lần AZT 300mg + 3TC 150mg cho đến khi đẻ.
Sau đẻ: AZT 300mg + 3TC 150 mg ngày 2 lần trong 7 ngày

Con:

Mẹ điều trị AZT trước sinh trên 4 tuần: NVP liều đơn 6mg uống một lần ngay sau sinh + AZT 4mg/kg uống ngày 2 lần
Mẹ điều trị AZT trước sinh chưa đủ 4 tuần: NVP liều đơn 6mg uống một lần ngay sau khi sinh + tiếp tục AZT 4mg /kg uống 2 lần một ngày trong 4 tuần

Check-now HIV Self Test – Giải pháp tự xét nghiệm HIV chính xác và tiện lợi

Các can thiệp sản khoa trong giai đoạn chuyển dạ và sinh con

Mục đích: giảm tối đa sự phơi nhiễm của thai nhi với HIV từ các dịch cơ thể của mẹ, và các yếu tố nguy cơ LTMC.

Tuân thủ nguyên tắc vô khuẩn chung. Sát khuẩn đường sinh dục trong quá trình đỡ đẻ bằng dung dịch Chlorua de Benzalkonium hay Chlorhexidin 0,2.
Cán bộ y tế đảm bảo cuộc chuyển dạ và sinh con an toàn, nhiệt tình, chu đáo không kỳ thị, phân biệt đối xử.
Hạn chế tối đa thủ thuật gây tổn thương da và niêm mạc cho mẹ và con khi chuyển dạ (không bấm ối sớm, Forceps, giác hút, đặt điện cực vào đầu thai nhi, không cắt TSM quá sớm để hạn chế chảy máu).
Mổ lấy thai: mổ lấy thai chủ động hoặc trước khi vỡ ối có thể làm giảm nguy cơ lây truyền mẹ con từ 50-80% khi phối hợp với ARV. Do nguy cơ của phẫu thuật, không khuyến cáo mổ lấy thai hệ thống (??) cho sản phụ nhiễm HIV. Bộ Y tế quy định“chỉ mổ lấy thai khi có chỉ định sản khoa”.
Trạm y tế xã không có khả năng điều trị dự phòng ARV cho mẹ và sơ sinh khi chuyển dạ và sau đẻ do vậy cần giới thiệu sản phụ nhiễm HIV tới các cơ sở sản khoa (tối thiểu tuyến huyện) có cung cấp dịch vụ PLTMC (Ở TRÊN CHỈ CÓ LTMC)

Can thiệp sau sinh

Chăm sóc sản khoa: theo dõi hậu sản, co hồi tử cung, chảy máu, nhiễm trùng
Điều trị dự phòng lây truyền HIV tiếp tục theo phác đồ
Tư vấn và giới thiệu chuyển tiếp đến cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS và khẳng định tình trạng nhiễm HIV. Tư vấn phương thức nuôi con an toàn.

Dự phòng và chăm sóc sơ sinh

+ Cắt rốn sớm ngay sau đẻ, càng sớm càng tốt.

+ Tắm ngay sau khi cắt rốn hoặc lau khô dịch trên người trẻ bằng khăn mềm, dễ thấm nước, hạn chế lau và kỳ trên bề mặt da.

+ Hạn chế hút dịch ở đường mũi – hầu – họng, bằng các loại sonde mềm, áp lực <100 mmHg hoặc dùng bóng hút, thao tác nhẹ nhàng, tránh tổn thương mũi họng,

+ Trẻ sơ sinh sau đẻ tốt nhất phải được dự phòng ARV trước 72h.

+ Khi xuất viện cần giới thiệu đưa trẻ đến các cơ sở nhi khoa khi trẻ được 6 tuần tuổi, dùng thuốc dự phòng các bệnh nhiễm trùng khác, theo dõi và xét nghiệm cho đến khi khẳng định tình trạng HIV, đồng thời với việc theo dõi tăng trưởng và tiêm chủng.

Thực hiện điều trị dự phòng sau phơi nhiễm bằng thuốc kháng vi-rút cho tất cả trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HIV để giảm nguy cơ nhiễm HIV. Điều trị dự phòng bằng thuốc kháng vi-rút ở trẻ sơ sinh nên được bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi sinh, lý tưởng nhất là trong vòng 6 đến 12 giờ đầu tiên sau khi sinh
Trẻ sơ sinh có mẹ điều trị bằng thuốc kháng vi-rút ức chế vi-rút: Nguy cơ nhiễm HIV thấp đối với trẻ sinh ra từ những bà mẹ đang điều trị bằng thuốc kháng vi-rút (ART) và đã đạt được mức độ vi-rút <50 bản sao/mL trong vòng bốn tuần sau khi sinh.
Đối với trẻ sinh ra từ những bà mẹ có tải lượng vi rút duy trì <50 bản sao/mL (hai lần xét nghiệm liên tiếp được cách nhau ≥4 tuần) vào và sau 36 tuần tuổi thai, cho dùng zidovudine trong hai tuần nếu trẻ đáp ứng tất cả các tiêu chí sau :

+ Sinh ở tuần thai ≥37

+ Người mẹ không bị nhiễm HIV cấp tính trong thai kỳ. Đã đạt được và duy trì ức chế vi-rút (ít nhất hai lần tải lượng vi-rút liên tiếp <50 bản sao/mL thu được cách nhau ít nhất bốn tuần) trong khi mang thai và sinh nở. Hiện đang được điều trị và đã được điều trị ARV ít nhất 10 tuần liên tục trong thai kỳ. Không chứng minh được bất kỳ bằng chứng nào về việc tuân thủ điều trị ARV kém trong suốt thai kỳ. Đối với trẻ sơ sinh không đáp ứng các tiêu chí trên nhưng mẹ của chúng có tải lượng vi rút duy trì <50 bản sao/mL, điều trị dự phòng bằng zidovudine trong bốn tuần nói chung là phù hợp. Tuy nhiên, những bà mẹ bị nhiễm HIV cấp tính hoặc nguyên phát (nhiễm HIV trong vòng 6 tháng qua) khi mang thai có nguy cơ lây truyền HIV sang con cao hơn bất kể tình trạng ức chế vi rút tại thời điểm sinh nở. Trong những trường hợp như vậy, trẻ sơ sinh nên được điều trị dự phòng bằng ART kết hợp (“điều trị theo cơ chế”) như được áp dụng cho những trẻ sơ sinh khác có nguy cơ nhiễm trùng cao.

________________________________________________

𝐇𝐞̣̂ 𝐭𝐡𝐨̂́𝐧𝐠 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐤𝐡𝐚́𝐦 𝐀𝐋𝐎 𝐂𝐀𝐑𝐄 – 𝐀𝐋𝐎 𝐁𝐎𝐘: 𝐂𝐡𝐚̆𝐦 𝐬𝐨́𝐜 𝐬𝐮̛́𝐜 𝐤𝐡𝐨̉𝐞 𝐭𝐨𝐚̀𝐧 𝐝𝐢𝐞̣̂𝐧